Diyarbakır Sur Dışı

Diyarbakır Sur Dışı

  • Konum
  • Alan
  • Yıl
  • Haritada göster
  • Tür
  • Kurum
Zamana Meydan Okuyan bir Kent Sergisi:
Diyarbakır Suru – Dışı – Eşsizi (Sur – Derve – Yekane)
 
Diyarbakır Sur Dışı Peyzaj Düzenleme Projesi, 2015 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınan Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri’nin kuzeybatı sınırında, Eski Hal ile Fiskaya arasında kalan alanı kapsamaktadır. Sur duvarlarına dair mevcut fiziksel ve görsel tüm problemlerin çözülerek, gerekli müdahalelerin yapılarak temizlendiği ve/veya yenilendiği, sakin ve yalın bir tasarım dili kullanılmıştır. Sur duvarları ile yarışmayan, aksine onlara saygı duyan ve onları öne çıkartan bir peyzaj yaklaşımıyla bir yaya promenatı tarafından altı çizilmektedir.  Projenin kavramsal yaklaşımı sur duvarının da içinde sergilendiği bir açık hava müzesi fikrini alana uygulamaktır.

Projenin temel karakteri ve kent imgesi, geçmişten bugüne Diyarbakır’ın, Türkiye’nin ve giderek dünyanın algısında önemli bir yer tutan Diyarbakır Kalesi’dir. Yay gibi uzanan ve çizgisel formu olan proje alanı, otuz üç adet burç tarafından tanımlanan şehir duvarını, bu duvar kısmında yer alan dört adet şehir kapısını – Urfa Kapı, Çift Kapı, Tek Kapı ve Harput (Dağ) Kapı – kapsamaktadır.

Sur dışında kontrolsüz bir biçimde bitkilendirme yapılmış, kullanılan çardaklar, oturma elemanları ve diğer kent mobilyaları ile surların güçlü ve çizgisel etkisi kaybedilmiştir. Burçlar ve duvara temas eden yapısal peyzaj elemanları ve bitki kökleri, binlerce yıldır ayakta durmakta olan bu sur duvarlarının korunması için çok ciddi tehlike oluşturmaktadır. Bunlara ek olarak, meydana gelen görüntü kirliliği, başta burçlar ve yazıtlar olmak üzere surların muhteşem, evrensel değerini ve okunaklılığını ortadan kaldırmaktadır. Sur dışında yeşil şeridin olabildiğince sadeleştirilmesi, gelişigüzel kullanılmış bitkilerden ve kent mobilyalarından kurtarılması, yatay ve dikey eleman dengesinin yeniden olumlu bir şekilde kurulması ve duvara dokunan bütün malzemenin kaldırılması, şehir duvarının etrafında açık gri tonlarda doğal dere çakılı ile bir tampon bölge oluşturulması düşünülmüş ve önerilmiştir. Sur duvarlarının önü açılmış, duvarlar ile yaya promenatı arasındaki alanda sadece çim yüzeyler kullanılmıştır. Buna ek olarak, proje alanı boyunca on iki adet bakı noktası belirlenmiştir. Bu noktalar, minimum ağaç kaybı ile maksimum açı gören, sur duvarlarının, burçların ve kapıların en bütüncül biçimde algılandığı noktalardır ve bu sayede peyzaj içerisinde durup Diyarbakır’ın tarihi kalıntılarını gözlemleme olanağı vermektedir. Açık hava müzesi gibi düşünülen alanda, her burç önünde bir adet olacak şekilde yerleştirilen 145 cm. yüksekliğindeki bilgilendirme panoları, yazıtlar üzerinden burçların ve duvar bölümlerinin tarihi hakkında bilgi verecek, yazıtların kendilerinin de dikkat odağı olmasını sağlayacaktır. Özellikle kapılara ve meydanlara denk gelecek şekilde düşünülmüş, daha az sıklıkta önerilen 250 cm. yüksekliğindeki yönlendirme panoları ise, Diyarbakır’ın ve sur duvarlarının genel tarihi hakkında bilgiler içerecek, aynı zamanda kullanıcıların alan içerisinde yönlerini bulmalarını sağlayacaktır.